Pòrri-fèr
Allium polyanthum
Amaryllidaceae Alliaceae
Autre noum : Porre-fèr.
Noms en français : Poireau des vignes, Ail à fleurs nombreuses.
Descripcioun :Lou pòrri-fèr se vèi souvènt d'aqui d'eila pèr camin, dins li vigno e lis ermas. Se recounèis à si boulo de flour roso salo e à sis estamino que sorton gaire. I'a de 8 à 40 veno à la cabosso.
Usanço :Èi di proun acampa à la fin de l'ivèr avans la flourido. Lou pòrri-fèr èi goustous crus o cue en liéume e meiour que li dóu negòci, evidentamen subretout lou blanc. Li racino sèrvon pèr sougna li plago e li pougnaduro de la tavaniho e di serp (siegue fretado, siegue en maceracioun dins l'aigo - P. Lieutaghi, op.cit. p. 438). Tambèn pèr ajuda à faire sourti lou nourrimen (o placenta) encò li cabro e fedo, se dounavo uno tisano de pòrri (Ibid.).
Port : Grando erbo
Taio : 40 à 150 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Allium
Famiho : Amaryllidaceae
Famiho classico : Alliaceae
Ordre : Asparagales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) enflourejado : 3 à 6 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 800 m
Aparado : Noun
Abriéu à juliet
Liò : Ermas
- Camin
- Champ
- Vignarés
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Eurimediterrano
Ref. sc. : Allium polyanthum Schult. & Schult.f., 1830
(= Allium porrum subsp. polyanthum (Schult. & Schult.f.) Jauzein & J.M.Tison = Allium ampeloprasum subsp. polyanthum, 1990 (Schult. & Schult.f.) O.Bolòs, Vigo, Masalles & Ninot )
Artemiso
Artemisia vulgaris
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Aussent-fòu, Absinto-de-sant-Jan.
Nom en français : Armoise commune.
Descripcioun :L'artemiso es uno grando planto que pòu faire mai d'un mètre d'aut. Si fueio soun proun dentado, meme aquéli d'en aut, au contro de li de Artemisia verlotiorum que ié sèmblo proun. Peréu l'artemiso sènt pas tant bon que sa cousino de Chino : artemiso-de-chino.
Usanço :"Se sabiés li vertu de l'artemiso,N'en garniriés l'orlo de ta camiso" (TdF). D'efèt èi bono contro li fèbre, li verme, lis espaime, en tisano e subretout pèr faire veni li règlo : "L'artemiso servié que quand lei fremo avien mau de vèntre. Acò fahié sourti li règlo. Pèr lou vèntre èro bouon l'artemiso." (G. Didon in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li jóuini brout se manjon en ensalado o pèr douna de goust à la carno. Pamens, coume pèr l'absinto, fau pas n'en prendre de trop.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 200 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Artemisia
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 4 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Liò : Ribiero
- Champ
- Escoumbre e proche dis oustau
- Camin
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Artemisia vulgaris L., 1753